"Ακραία" Καιρικά Φαινόμενα. Το γεγονός της 24/10/2014

Στις 24/10/2014, στην περιοχή της Αττικής σημειώθηκε έντονο γεγονός βροχόπτωσης το οποίο προκάλεσε σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία της πόλης. Ευτυχώς το γεγονός αυτό δεν συνοδεύθηκε με θύματα.

Διαπιστώσεις

• Κατά μήκος του όρους Αιγάλεω τόσο Δυτικά αυτού όσο και ανατολικά αυτού σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες κατακρημνίσεις (ύψη βροχής). Αυτό έπληξε ιδιαίτερα τα Δυτικά Προάστια του Λεκανοπεδίου. Η μέγιστη τιμή στην περιοχή του Ιλίου ήταν ~140mm. (πρώτο Link)
• Οι αντίστοιχες τιμές των κατακρημνίσεων στο Κέντρο της Αθήνας και στα Ανατολικά του Λεκανοπεδίου ήταν 4 με 5 φορές μικρότερες. (πρώτο Link)
• Το φαινόμενο των έντονων κατακρημνίσεων είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο. Ιδιαίτερα υψηλές τιμές παρατηρούμε και Βόρεια της Πάρνηθας. (πρώτο Link)

Κατακρημνίσεις κατά την 24/10/2014 στην ευρύτερη περιοχή του Αττικής 

• Η μέση βροχόπτωση (υετός) για το μήνα Οκτώβριο είναι με βάση στοιχεία του Αστεροσκοπείου Αθηνών είναι 46mm βροχής. Η ετήσια τιμή είναι περί τα 400mm βροχής.(link). Η ετήσια κατακρήμνιση ως γεγονός παρουσιάζει μεγάλη στατιστική αβεβαιότητα. Ενώ η μέση τιμή για την περιοχή του Θησείου δεν υπερβαίνει τα 400mm βροχής το 2002 μετρήθηκαν 987mm βροχής. Μία ιδιαίτερη υψηλή - ακραία τιμή.

Υετός - Σταθμός Θησείο - Μέσες Τιμές - Περίοδος 1899-2012.

Τα 10 πλέον υετοφόρα έτη για το Σταθμό του Θησείου.

• Ο μήνας Οκτώβριος αποτελεί έναν ενδιαφέρον μήνα. Ενώ είναι ο τέταρτος κατά σειρά μήνας σε κατακρημνίσεις εντός του έτους κατέχει το ρεκόρ της μεγαλύτερης συνολικής κατακρήμνισης με 261mm που σημειώθηκε το 1955 (link).

Μεγαλύτερος υετός ανά μήνα στο Θήσειο 1899-2012.

• Δεν είναι σπάνια τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στο Λεκανοπέδιο. Το 2002 κατά το μήνα Σεπτέμβριο καταγράφηκε ημερήσια βροχόπτωση 75mm (Σταθμός Θησείου). Το 2013 στο Σταθμό Πεντέλης και το μήνα Φεβρουάριο σε μία ημέρα μετρήθηκε συνολική κατακρήμνιση ~130mm.
• Το μεγαλύτερο γεγονός που έχει καταγραφεί στην περιοχή της Αττικής ήταν στις 6 Νοεμβρίου 1961 όταν η βροχόπτωση-χαλαζόπτωση είχε διάρκεια άνω των 10 ωρών και σημειώθηκαν κατακρημνίσεις ως και 116mm εντός λεκανοπεδίου (Νέα Φιλαδέλφια) και περί τα 180mm στην περιοχή της Δεκέλειας. Ο αριθμός των νεκρών ήταν 40. (Link)
• Στις 2 Νοεμβρίου 1977, το θυμάμαι καλά το γεγονός όντας 8 ετών παιδί, έχει καταγραφεί η δεύτερη μεγαλύτερη "Θεομηνία" όλων των εποχών για την περιοχή της Αττικής. Το γεγονός αυτό είχε προκαλέσει συνολικά 37 θύματα και είχε καταστρέψει το 15% του δικτύου οδοποιίας. (Link)
• Την περίοδο 22-24/11/2005, σημειώθηκε ένα έντονο γεγονός στην περιοχή του Μαραθώνα. Τότε για πρώτη φορά λειτούργησε ως φράγμα ανάσχεσης το φράγμα της Ραπεντώσας (ρέμα Βρανά) πρακτικά σώζοντας την περιοχή της Νέας Μάκρης από έναν τεράστιο όγκο νερού που αντί να εκτονωθεί προς τη θάλασσα σε λίγες ώρες, εκτονώθηκε σε διάστημα μίας εβδομάδας μετριάζοντας τις συνέπειες. (Link)

Φράγμα Ραπεντώσας - Ρέμα Βρανά - Φωτογραφία Προσωπικού Αρχείου

Συμπεράσματα

α. Είναι σύνηθες την περίοδο Οκτωβρίου - Νοεμβρίου να συμβαίνουν έντονα (ακραία) καιρικά φαινόμενα όσον αφορά τις κατακρημνίσεις βροχής. Σε μία περίοδο 100 και πλέον ετών τα 3 πιο υετοφόρα έτη είναι στα τελευταία 15 χρόνια.
β. Το χθεσινό γεγονός αποτελεί ένα σπάνιο γεγονός. Γεγονός που συγκρίνεται άμεσα με το γεγονός του 1961. Σημειώθηκαν μεγάλες τιμές κατακρημνίσεων (μεγαλύτερες ή ελαφρά μικρότερες των 100mm βροχής) και αυτές οι τιμές παρατηρήθηκαν σε έναν μεγάλο γεωγραφικό χώρο.
γ. Τα αντί-πλημμυρικά έργα στην Αττική έχουν μετριάσει τις συνέπειες των γεγονότων αυτών. Τα 40 και 37 θύματα των γεγονότων του 1961 και 1977 σε μία Αθήνα με πολύ μικρότερη ανάπτυξη από ότι σήμερα αυτό καταδεικνύουν.
δ. Τα αντί-πλημμυρικά έργα δεν είναι χαρακτηριστικό των τελευταίων 20 ετών ή 30 ετών αλλά αποτελούν μέρος μίας οργανωμένης προσπάθειας της τελευταίας 50ετίας και πλέον.

Τι πρέπει να γίνει; 

i. Απαιτείται η βελτίωση των μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας καθώς η κλιματική αλλαγή εκτιμάται ότι θα αυξήσει την ένταση και συχνότητα των έντονων καιρικών φαινομένων.
ii. Απαιτείται η επικαιροποίηση των μέτρων και ενεργειών της Πολιτικής Προστασίας που θα λάβουν υπόψη και την παρούσα κατάσταση στο Λεκανοπέδιο. Μόνον τα προηγούμενα 15 χρόνια η Αθήνα έχει επεκταθεί και πέρα των στενών ορίων του Λεκανοπεδίου.
iii. Σε επίπεδο Περιφέρειας και Δήμων απαιτείται περαιτέρω βελτίωση των διαύλων επικοινωνίας.
iv. Κρίνεται σκόπιμο να εξετάζονται πρόσθετα μέτρα περιορισμού των ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε ημέρες που αναμένονται έντονα καιρικά φαινόμενα (κίνηση ΙΧ κλπ). Μεγάλος αριθμός οχημάτων εχθές ήταν ακινητοποιημένος στις βασικές αρτηρίες της Αττικής. Αυτό έκανε το έργο των σωστικών συνεργείων ακόμα πιο δύσκολο.