Δανειστές και Ελληνική Κυβέρνηση – Μία δύσκολη (ως και απίθανη) σχέση

Δανειστές και Ελληνική Κυβέρνηση – Μία δύσκολη (ως και απίθανη) σχέση

Εισαγωγή

Πολλά ακούγονται αυτό τον καιρό για τις διαπραγματεύσεις των «θεσμών» με την Ελληνική Κυβέρνηση. Και είναι βέβαιο ότι ανάλογα της πολιτικής τοποθέτησης του καθενός οι απόψεις του για το θέμα αλλάζουν. Σε αυτό το μάλλον μακροσκελές άρθρο θα παρουσιάσουμε την πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης της 24^ης Ιουνίου 2015 και τις διορθώσεις των θεσμών. Το κείμενο βρίσκεται 

εδώ.

Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα

Η Ελληνική Κυβέρνηση προτείνει και οι θεσμοί αποδέχονται ένα νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Με χρόνο εφαρμογής από 1/7/2015 και καταληκτική ημερομηνία το τέλος του 2018. Στόχος του προγράμματος είναι η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 1%, 2%, 3% και 3.5% για τα έτη 2015, 2016, 2017 και 2018. 

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει αλλαγές στο ΦΠΑ, άλλες φορολογικές αλλαγές, αλλαγές στο συνταξιοδοτικό, αλλαγές στη δημόσια διοίκηση, αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο συλλέγονται οι φόροι και οι λοιπές εισφορές και άλλες αλλαγές. Στο κείμενο δεν περιλαμβάνεται το σύνολο των αλλαγών. Εστιάζουμε όμως σε αυτές που παρουσιάζονται.

Αλλαγές στο ΦΠΑ.

Οι θεσμοί προτείνουν ότι οι αλλαγές στο ΦΠΑ θα πρέπει να έχουν στόχο αύξηση των εσόδων κατά 1% του ΑΕΠ αντί του 0.74% του ΑΕΠ του στόχου της Ελληνικής Κυβέρνησης. Αυτό σε συντονισμό με τις σύγχρονες οικονομικές αντιλήψεις ότι η έμμεση φορολογία επηρεάζει μεν την κατανάλωση αλλά δεν επηρεάζει την επιχειρηματικότητα. 

Οι δύο πλευρές αποδέχονται τους 3 συντελεστές. Οι θεσμοί θέλουν τα εστιατόρια και τις εταιρείες catering στο 23% ενώ δεν διαφωνούν με τη ρύθμιση που διατηρεί τα Ξενοδοχεία στο 13%. Για την ενέργεια ο ΦΠΑ παραμένει στο 13% όπως ήταν η πρόταση της Κυβέρνησης. Όσον αφορά τον "υπερχαμηλό" συντελεστή αλλάζει η έκφραση medical supplies με την έκφραση pharmaceuticals με ότι αυτό συνεπάγεται. Και οι δύο πλευρές αποδέχονται την κατάργηση της μείωσης του ΦΠΑ στα νησιά. Και όπως θα δούμε παρακάτω οι θεσμοί απαιτούν να μην υπάρξουν και επιστροφές ΦΠΑ προς τους μόνιμους κατοίκους των νησιών.

Λοιπές Φορολογικές Αλλαγές

Και οι δύο πλευρές θέλουν να γίνουν αλλαγές ώστε να αποφεύγετε η φοροδιαφυγή και να αυξηθεί ο φόρος που λαμβάνεται από τις επιχειρήσεις το 2015. 

Οι Θεσμοί απαιτούν επιπλέον την προκαταβολή του 100% του φόρου του επομένου έτους όπως ισχύει και για τις άλλες μορφές εργασίας για το σύνολο των εργαζομένων και να πάψει η διάκριση αγροτών από τους άλλους επιχειρηματίες.

Οι θεσμοί απαιτούν στο θέμα του πετρελαίου, την κατάργηση του συνόλου των διευκολύνσεων (πετρέλαιο θέρμανσης) και ειδικά αυτών προς τους αγρότες. Σε μία χώρα ανεπαρκή στο να ελέγξει την παράνομη διακίνηση πετρελαίου το όλο μέτρο είναι σκληρό μεν αλλά αναγκαίο. Είναι ζητούμενο τα χρήματα αντί να δίνονται για αγορές καυσίμων να δοθούν για α) μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο στην αγροτική παραγωγή και β) αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτηρίων.

Οι θεσμοί δεν θεωρούν την φορολόγηση της κατοικίας αντί-αναπτυξιακή και συντάσσονται πλήρως με την πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Η οποία προβλέπει και ότι ακόμα και αν γίνει αναπροσαρμογή των αξιών το ποσό στόχος που θα πρέπει να συλλεχθεί θα παραμείνει το ίδιο. Με ότι αυτό συνεπάγεται στις ανακατατάξεις που θα συμβούν στην αξία των ακινήτων.

Οι θεσμοί συμφωνούν με την πρόταση της Κυβέρνησης για την κατάργηση της παρακράτησης φόρου για έξω-συνοριακές συναλλαγές και με τις αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού της φορολόγησης που είχε νομοθετηθεί προσφάτως από την παρούσα Κυβέρνηση.

Ομοίως συμφωνία υπάρχει και για τις άλλες δομικές μεταρρυθμίσεις όσον αφορά την Νομοθεσία. Στις αλλαγές περί του φορολογικού οι θεσμοί προσθέτουν και τις προτάσεις του ΔΝΤ για μεταρρυθμίσεις όπως αυτές παρουσιάζονται στην σχετική έκθεση του για την Ελλάδα το 2014.

Στο θέμα της υγείας, όσον αφορά τα δημοσιονομικά, οι θεσμοί απαιτούν να υιοθετηθεί πλήρως η χρήση των μη εμπορικών ονομασιών των θεραπευτικών σκευασμάτων. Κάτι που από τον Απρίλιο φέτος επιτρέπεται και πάλι να γίνεται με απόφαση του αρμόδιου υπουργού. Με ότι αυτό συνεπάγεται για τα ταμεία αλλά και τους ασθενείς. Αυτό συνδυάζεται με μειώσεις στις τιμές των σκευασμάτων για τα οποία η πατέντα τους έχει λήξει αλλά και στις τιμές των γεννοσήμων. Ταυτόχρονα και οι δύο πλευρές συμφωνούν στην αναθεώρηση του κόστους για το σύνολο των εργαστηριακών εξετάσεων ώστε το κόστος τους να είναι σύμφωνο με τις εκτιμήσεις και ζητούν την επανάκτηση του κόστους από το δημόσιο των υπερβάσεων για τις εξετάσεις αυτές για το 2014 και τη διατήρηση της οροφής ως και το 2016. Κατά τον τρόπο αυτό μπαίνει κάποιος έλεγχος στο παιγνίδι μεταξύ διαγνωστικών κέντρων και ιατρών που είχε οδηγήσει σε έναν υπερβολικό αριθμό εξετάσεων ανά κάτοικο.

Οι θεσμοί απαιτούν 0.5% του ΑΕΠ σε εξοικονόμηση εξόδων από τους ασφαλιστικούς φορείς που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν τις επιπλέον δαπάνες των ιατρικών δαπανών.

Εντός του προϋπολογισμού του 2016 απαιτείται η μείωση των στρατιωτικών δαπανών όχι κατά 200 εκατομμύρια € που προτείνει η κυβέρνηση αλλά κατά 400 εκατομμύρια € με τις μειώσεις να προέρχονται και από μείωση του αριθμού των στρατιωτικών αλλά και των δαπανών για εξοπλισμό. Οι θεσμοί απαιτούν αντί της αύξησης του 29% στη φορολογία των επιχειρήσεων αύξηση στο 28%. Ενώ απορρίπτουν το σχέδιο για έκτακτη εισφορά στις Επιχειρήσεις για τα κέρδη του 2014. Κάτι που θα βάλει τέλος στην αλλαγή posteriori των φορολογικών συντελεστών ένα παιγνίδι που ξεκίνησε η κυβέρνηση ΓΑΠ το 2010. Τόσο οι θεσμοί όσο και η Κυβέρνηση συμφωνούν με τον φόρο στις διαφημίσεις, τα έσοδα από την αδειοδότηση των καναλιών το φόρο στα είδη που εμείς θεωρούμε ως "πολυτελείας" καθώς αυτοί οι φόροι δεν επηρεάζουν την επιχειρηματικότητα.
Οι θεσμοί όμως διαγράφουν τα οφέλη από τους φόρους στα VLT και τα έσοδα από την πώληση άδειας του 5G. Γιατί θεωρούν δύσκολο να έχεις έσοδα από αυτές τις δραστηριότητες. Ταυτόχρονα ζητά να μην υπάρξουν πολίτες δύο ταχυτήτων με άλλους συντελεστές ΦΠΑ για τους κατοίκους νησιών με χαμηλά εισοδήματα. Φυσικά δεν λένε όχι στις φορολογικές μεταρρυθμίσεις για τους Ελεύθερους Επαγγελματίες τους Αγρότες, τα επιχειρηματικά οχήματα κλπ. αλλά κάτι τέτοιο θα πρέπει να γίνει μέσω αλλαγών που θα ισχύσουν από το 2016.

Οι θέσεις των θεσμών είναι γενικώς υπέρ της επιχειρηματικότητας. Επιλέγουν τα βάρη να εστιαστούν στους έμμεσους φόρους κάτι που θεωρείται ότι δεν επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας (και αυτό τεκμαίρεται από διάφορες μελέτες) και όχι στους άμεσους. Θεωρούν δε, ότι για να εξασφαλίζεται η στοιχειώδης σοβαρότητα θα πρέπει η κυβέρνηση να έχει το σθένος να μην αλλάζει στο μέσον της φορολογικής περιόδου του κανόνες φορολόγησης. Όπως θα δούμε και παρακάτω αντιστέκονται σθεναρά στην αύξηση των Εργοδοτικών Εισφορών που επηρεάζουν το κόστος εργασίας.

Ασφαλιστικό

Εδώ υπάρχουν και οι μεγαλύτερες διαφωνίες μεταξύ των θεσμών και της Κυβέρνησης. Θα εστιάσουμε στις απαιτήσεις των θεσμών καθώς από τα μέχρι τώρα δεδομένα οι θέσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης επί του ζητήματος μάλλον θα είναι δύσκολο να γίνουν αποδεκτές με ότι αυτό συνεπάγεται.

Οι θεσμοί απαιτούν την πλήρη εφαρμογή του Νόμου του 2010 για το συνταξιοδοτικό και του Νόμου του 2012 για τις επικουρικές. Θέλουν να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις από την 1/7/2015 και όχι από την 31/10/2015 οι οποίες αντί του εκτιμώμενου από την κυβέρνηση 1.05% του ΑΕΠ σε εξοικονόμηση για το 2016 εκτιμά ότι θα κυμανθούν από 0.25~0.50% του ΑΕΠ για το 2015 και 1.0% για το 2016 και μετά. Απαιτούν την προσαρμογή των ορίων ηλικίας ως το 2022 (αντί του 2025) στα 67 και 62 χρόνια (με 40 έτη εργασιακού βίου) με εφαρμογή για όλους όσους εργάζονται (με εξαίρεση μόνον για τους εργαζόμενους στα «βαρέα» και ανθυγιεινά επαγγέλματα και τις μητέρες που έχουν παιδιά με αναπηρία) από την 30/6/2015 και όχι από 1/1/2016. Τέλος απαιτούν την κατάργηση των λεγομένων κατοχυρωμένων δικαιωμάτων για όλους του εργαζόμενους που έχουν μεν κατοχυρώσει σύνταξη αλλά δεν μπορούν να βγουν σε αυτή είτε από επιλογή είτε από το όριο ηλικίας. Και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι το πέναλτι για πρόωρη συνταξιοδότηση να είναι ίσο με επιπλέον 10% επί του 6% για κάθε έτος πρόωρης συνταξιοδότησης. 

Οι θεσμοί ζητούν την πλήρη εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος από 1/1/2015 στις επικουρικές συντάξεις και την ένωση όλων των επικουρικών ταμείων στο ενιαίο επικουρικό ταμείο. Οι θεσμοί αποδέχονται την αύξηση του ποσού της σύνταξης του ΟΓΑ για τους ανασφάλιστους αλλά ταυτόχρονα ζητούν την σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ ως το τέλος του 2017. Τέλος ζητούν το πάγωμα των ασφαλιστικών παροχών ως το 2021. Όσο αφορά την πληρωμή συντάξεων με το ελάχιστο εγγυημένο ποσού όπως αυτό υπολογίζεται, οι θεσμοί απαιτούν για όσους συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/7/2015 να το λαμβάνουν μόνον εφόσον φτάσουν στο όριο των 67 ετών. Οι θεσμοί ζητούν αύξηση των κρατήσεων για την υγεία στις συντάξεις από 5% στο 6% για το σύνολο των αποδοχών και όχι με βάση το ποιος μπορεί ή δεν μπορεί να πληρώσει. Οι θεσμοί απαιτούν την εναρμόνιση των πρακτικών των ταμείων με τις πρακτικές του ΙΚΑ βάζοντας τέρμα σε παχυλές συντάξεις για ειδικές κατηγορίες πληθυσμού. Τέλος οι θεσμοί απαιτούν να μην γίνουν αυξήσεις στις εισφορές προς το ΙΚΑ για τη κύρια σύνταξη με την επαναφορά των εργοδοτικών εισφορών υπέρ αυτού στα προ του 2014 ισχύοντα.

Οι θεσμοί θέλουν από την 31/10/2015 την νομοθέτηση επιπλέον μεταρρυθμίσεων στο συνταξιοδοτικό ώστε, 

i) οι συντάξεις να είναι πιο στενά συνδεδεμένες με τις εισφορές του εργαζόμενου, 

ii) οι εισφορές των αυτοαπασχολούμενων να είναι συνδεδεμένες με το πραγματικό εισόδημα και όχι με ένα φανταστικό εισόδημα όπως γίνεται σήμερα, 

iii) να τροποποιηθούν και να εκλογικευτούν τα διαφορετικά συστήματα απόδοσης σύνταξης με την υιοθέτηση κινήτρων για παραμονή στην εργασία και στην καταβολή εισφορών, 

iv) να έχουμε σύμπτυξη των ταμείων,

v) να καταργηθούν όλες οι παράπλευρές εισφορές και να προσαρμοστούν σχετικά τα οφέλη από αυτές τις εισφορές και

vi) να εντάξει στο ίδιο καθεστώς με τα υπόλοιπα ταμεία και το ΟΓΑ εκτός και αν αυτό συμπτυχθεί με άλλα ταμεία. 

Η όλη διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2017 και η έναρξη ισχύος της νομοθεσίας που προτείνεται στο βήμα αυτό θα πρέπει να είναι από 1/1/2016. Απαιτεί δε, από το 2015 να αρχίσει η διαδικασία ενοποίησης των ταμείων που θα πρέπει να έχει τελειώσει ως τον Δεκέμβριο του 2016 ώστε να υπάρχουν οφέλη από τη μείωση του διοικητικού κόστους. Με ότι αυτό συνεπάγεται στον αριθμό των εργαζόμενων στα διάφορα ταμεία. 

Ζητείται δε από την Ελληνική πλευρά να νομοθετηθούν πρόσθετα μέτρα τα οποία και θα αποκαταστήσουν τη βλάβη που θα υποστούν τα δημόσια οικονομικά από τις αποφάσεις των δικαστηρίων για τις περικοπές στις συντάξεις που είχαν επιβληθεί το 2012.

Οι θέσεις των θεσμών είναι ιδιαίτερα σκληρές. Αλλά στόχο έχουν να βάλουν μία τάξη. Βασική αρχή από τον τρόπο γραφής είναι η αναπροσαρμογή των παροχών με βάση τις εισφορές που έχουν καταβληθεί, το χρόνο παραμονής στην εργασία και μία σειρά άλλα αντικειμενικά κριτήρια. Δεν θέτουν σε αμφισβήτηση τα όρια ηλικίας που αφορούν τα «βαρέα» επαγγέλματα αλλά θέλουν όλες οι ευεργετικές διατάξεις για τις μητέρες να περιοριστούν μόνον σε αυτές που έχουν παιδιά με αναπηρία. Μία αλλαγή που θα φέρει τα πάνω κάτω στην Ελληνική Κοινωνία ειδικά όσον αφορά τις μητέρες που μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με 15, 20, 25 ή και 30 χρόνια εργασίας χωρίς όριο ηλικίας παλαιότερα. Ομοίως για τους Στρατιωτικούς, τους Υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας κλπ. οι διατάξεις που τους έδιναν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα καταργούνται ή θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν για να μην έχουμε κάποιον να περιπολεί στο δρόμο και να κυνηγά κάποιον στα 66 του χρόνια.

Δημόσια Διοίκηση

Οι θεσμοί απαιτούν την αναδιάρθρωση του κόστους των Δημοσίων Υπαλλήλων κατά δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο όπως και η κυβέρνηση αλλά απαιτούν αυτό να γίνει και στις δύο κατευθύνσεις δηλαδή όχι μόνον με αυξήσεις (ή μειώσεις) που επιθυμούσε η κυβέρνηση αλλά με αυξομειώσεις ώστε να υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ δυνατοτήτων εργαζόμενου, απόδοσης και ευθυνών με εφαρμογή όχι από 1/1/2015 αλλά από 1/12/2015. Οι θεσμοί αποδέχονται την πρόταση της κυβέρνησης ότι οι διάφορες μη μισθολογικές παροχές να εξισωθούν προς τα άνω για όλους.

Σε αυτό το σημείο μάλλον θα υπάρξει σύγκρουση με τη βάση των Δημοσίων Υπαλλήλων που έχει συνηθίσει όλα αυτά τα χρόνια να αμείβεται λίγο λιγότερο από τους προϊσταμένους. Καταργώντας έτσι κάθε έννοια διοίκησης. Και αποτελεί βέβαια και παραθυράκι για την κατάργηση του πλαφόν που έχει εξισώσει Διευθύνοντες Συμβούλους με Καθαρίστριες στις Επιχειρήσεις που ελέγχονται από το Δημόσιο.