Απασχόληση, Ανεργία, Μη Ενεργός Πληθυσμός - Ελλάδα 2005 - 2013

Εισαγωγή

Τα τελευταία χρόνια μας έχει απασχολήσει το πρόβλημα της ανεργίας. Η κρίση το έφερε στην επιφάνεια. Είναι όμως το μόνο πρόβλημα; Δεν έχει σημασία το ποσοστό της απασχόλησης; Ένα ποσοστό που δείχνει ποιο είναι το ποσοστό των Εργαζόμενων σε μία χώρα. Πόσο έχει μεταβληθεί ο "οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός"; Ποιος είναι ο λόγος των απασχολούμενων προς το άθροισμα των ανέργων και των "μη οικονομικά ενεργών" ατόμων; 

Στοιχεία

Τα στοιχεία αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα που εξετάζει θέματα ισότητας των δύο φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών. Αφορούν το τέλος κάθε ημερολογιακού έτους (Δ τρίμηνο). Εξετάζεται η περίοδος 2005-2013.

Ανεργία

Στα στοιχεία αποτυπώνονται δύο δείκτες. Ο πρώτος αφορά τον δείκτη στις ηλικίες 15-64. Ο δεύτερος δείκτης εξετάζει το δείκτη ανεργίας για άτομα 15+ ετών. Το ποσοστό ανεργίας υπολογίζεται επί των Οικονομικά Ενεργών Ατόμων σε μία χώρα. Ως "οικονομικά μη ενεργοί" νοούνται όλοι όσοι δεν απαρτίζουν το εργατικό δυναμικό της χώρας.

Εξέλιξη Ποσοστού Ανεργίας 2005-2013. Ηλικίες 15-64. Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος ανεργίας Ανδρών / Γυναικών

Εξέλιξη Ποσοστού Ανεργίας 2005-2013. Ηλικίες 15+. Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος ανεργίας Ανδρών / Γυναικών

Οι δύο δείκτες δεν παρουσιάζουν αξιόλογες διαφορές. Ο λόγος ανεργίας ανδρών προς γυναίκες εμφανίζεται να μεγαλώνει και να πλησιάζει τη μονάδα. Αυτό θα μπορούσε να ήταν μία ένδειξη ότι στην αγορά εργασίας παρατηρείται μία μείωση των διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η διαφορά της ανεργίας μεταξύ γυναικών και ανδρών την περίοδο 2005-2008 παρουσιάζει μείωση από το 8.83% σε 6.33%. Την ίδια περίοδο και ο γενικός δείκτης της ανεργίας εμφανίζει μείωση από 9.7% σε 7.94%.

Την περίοδο 2010-2013 η διαφορά του δείκτη ανεργίας παρουσιάζει αυξομειώσεις. 6.38% το 2010. 6.67% το 2011. 6.42% το 2012 και τέλος 7.21% το 2013. Ο γενικός δείκτης της ανεργίας σκαρφαλώνει από το 14.21% το 2011, στο 27.52% το 2013.

Παρατηρείται λοιπόν, μία διαχρονική διαφορά του δείκτη ανεργίας μεταξύ ανδρών και γυναικών που την τελευταία δεκαετία πρακτικά κυμαίνεται από το 6.33% ως και το 8.83%. Μία κατάσταση που σχετίζεται περισσότερο με τις διακρίσεις στο χώρο εργασίας και τις ευκαιρίες εργασίας που δίδονται σε άνδρες και γυναίκες.

Επιπλέον, ενώ η ψαλίδα μεταξύ του δείκτη ανεργίας των ανδρών με τις γυναίκες έδειχνε να μειώνεται η κρίση ανέστρεψε αυτή την πορεία.

Απασχόληση

Ο δείκτης απασχόλησης είναι το ποσοστό των απασχολούμενων προς το σύνολο του πληθυσμού. Ως σύνολο του πληθυσμού ορίζεται το άθροισμα των απασχολούμενων, των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών. Και πάλι υπάρχουν δύο δείκτες. Ο πρώτος δείκτης εξετάζει ένα εύρος ηλικιών από τα 15 ως και τα 64 έτη. Ο δεύτερος εξετάζει τις ηλικίες από 20 ως 64 έτη. 

Εξέλιξη Απασχόλησης για τα έτη 2005-2013. Ηλικίες 15-64. Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος απασχόλησης Ανδρών / Γυναικών.

Εξέλιξη Απασχόλησης για τα έτη 2005-2013. Ηλικίες 20-64 (Europa 2020). Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος απασχόλησης Ανδρών / Γυναικών.

Τα δεδομένα παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Την περίοδο 2005-2008 παρατηρούμε ότι για τους άνδρες το ποσοστό απασχόλησης παραμένει πρακτικά σταθερό και στις ηλικίες 20-64 αγγίζει το 80%. Την ίδια περίοδο το ποσοστό απασχόλησης στις γυναίκες αυξάνεται με πολύ αργό ρυθμό από το 50.1% στο 52.63%. Το έτος 2008 είναι έτος ορόσημο για τη χώρα καθώς η απασχόληση φτάνει στο 66.3% του πληθυσμού της χώρας που βρίσκεται στο διάστημα ηλικιών 20-64. Στο τέλος του 2009, το ποσοστό απασχόλησης υποχωρεί στο 78% για τους άνδρες, 52.3% για τις γυναίκες και στο 65.19% στο σύνολο του πληθυσμού (ηλικίες 20-64). Στη συνέχεια έρχεται η κρίση. Το ποσοστό απασχόλησης τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες πέφτει με γοργό ρυθμό. Αν και με ελαφρά πιο αργό ρυθμό για τον γυναικείο πληθυσμό. Στο τέλος του 2013 το ποσοστό απασχόλησης στους άνδρες έχει πέσει στο 62.5%, στις γυναίκες στο 42.9% και στο σύνολο του "ενεργού πληθυσμού" στο 52.76%. 

Τέλος, η διαφορά στο ποσοστό απασχόλησης ανδρών γυναικών από το 28.7% την περίοδο 2005-2008 πέφτει στο 21% την περίοδο 2010-2013 καταγράφοντας και τη χαμηλότερη διαφορά το 2012 με ποσοστό 19.3%.

Μη ενεργός Πληθυσμός

Η εξέλιξη του "οικονομικά μη ενεργού" πληθυσμού παρουσιάζεται στο επόμενο γράφημα.

Εξέλιξη του ποσοστού του μη Ενεργού Πληθυσμού για τα έτη 2005-2013. Ηλικίες 15-64. Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος Ανδρών / Γυναικών.

Μέρος της αύξησης της απασχόλησης των γυναικών ανάλωσε η μείωση του "οικονομικά μη ενεργού" πληθυσμού τους. Ενώ το 2005 το ποσοστό του "οικονομικά μη ενεργού" πληθυσμού ήταν 45.26%, και το 2008 ήταν 44.64%, το 2013 το ποσοστό αυτό πέφτει στο 41.72%. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερες γυναίκες ένιωσαν την ανάγκη να ενταχθούν στο "οικονομικά ενεργό" κομμάτι της κοινωνίας. Την ίδια περίοδο το ποσοστό του "οικονομικά μη ενεργού" ανδρικού πληθυσμού αυξάνεται από 20.88% το 2005 σε 22.91% το 2013. Η αύξηση αυτή δεν ήταν ικανή να αντισταθμίσει τη μείωση του "οικονομικά μη ενεργού" γυναικείου πληθυσμού οπότε και στο σύνολο της χώρας από το 33.11% "οικονομικά μη ενεργού" πληθυσμού το 2005, το 2013 το αντίστοιχο ποσοστό είναι 32.26%. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το χαμηλότερο ποσοστό "οικονομικά μη ενεργού" στο σύνολο ανδρών και γυναικών παρατηρείται το έτος 2010 όταν και το ποσοστό πέφτει στο 31.87%. 

Ο λόγος ενεργού προς μη ενεργό πληθυσμό αποτυπώνει καλύτερα την πίεση που ασκείται σε μία κοινωνία ώστε να επιβιώσει μέσω της απασχόλησης. Ο λόγος αυτός παρουσιάζει το μέγιστο του την περίοδο 2009-2010 για το σύνολο του πληθυσμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι στους άνδρες αυτός ο λόγος έχει το μέγιστο του την περίοδο 2005-2008 με τιμή ~1.84. Ενώ για τις γυναίκες ο λόγος αυτός παρουσιάζει τη μέγιστη τιμή του την περίοδο 2010-2013 με τιμή ~0.79. 

Εξέλιξη του λόγου του Ενεργού προς τον μη Ενεργό Πληθυσμό για τα έτη 2005-2013. Ηλικίες 15-64. Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος Ανδρών / Γυναικών.

Λόγος Απασχολούμενων προς το άθροισμα των Ανέργων και του Οικονομικά μη Ενεργού Πληθυσμού

Ο λόγος των απασχολούμενων προς το άθροισμα των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών αποτυπώνει το πόσοι παράγουν για κάθε άτομο. Ο δείκτης αυτός περιλαμβάνει και τα άτομα άνω των 65 ετών οπότε περιλαμβάνει και τους συνταξιούχους.

Εξέλιξη του λόγου των Απασχολούμενων προς τον άθροισμα των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών για τα έτη 2005-2013. Όλες οι ηλικίες. Άνδρες, Γυναίκες, Σύνολο Πληθυσμού. Λόγος Ανδρών / Γυναικών.

Το γράφημα αυτό παρουσιάζει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την κατάρρευση της απασχόλησης μεταξύ του ανδρικού πληθυσμού. Ο λόγος για τους άνδρες πέφτει από το 1.60 το έτος 2007 στο 0.87 το έτος 2013. Η αύξηση της ανεργίας και η φυγή από τη χώρα των οικονομικών μεταναστών (Ελλήνων και Αλλοδαπών) μπορεί να θεωρηθούν οι κύριες αιτίες. 

Η φυγή των οικονομικών μεταναστών αποτυπώνεται από τη μείωση σε απόλυτους αριθμούς του οικονομικά ενεργού πληθυσμού για τους άνδρες κάτι που δεν παρατηρείται στην περίπτωση των γυναικών. Το 2007 το πλήθος των οικονομικά ενεργών ανδρών ήταν 2,915,000 άτομα. Το 2013 το αντίστοιχο νούμερο για τους άνδρες ήταν 2,840,000 άτομα. Μείωση κατά 75,000 άτομα περίπου. Από την άλλη μεριά το 2007 το πλήθος των οικονομικά ενεργών γυναικών ήταν 2,000,000 άτομα. Το 2013 ήταν 2,112,000 άτομα. Αύξηση κατά 112,000 άτομα.

Οι οικονομικά ενεργοί άνδρες το 2007 ήταν 915,000 περισσότεροι από τις γυναίκες. Αυτό παρόλο που ο λόγος ανδρών / γυναικών στις ηλικίες 15-65+ είναι περίπου 1/1 (υπερτερούν ελαφρά οι γυναίκες οπότε ο λόγος είναι πρακτικά λίγο μικρότερος της μονάδας). Η στρέβλωση αυτή αποτυπώνει και τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιλαμβάνεται το ρόλο ανδρών και γυναικών. Δύο οι κύριοι λόγοι για αυτό το φαινόμενο: 

1. Ο αριθμός των πρόωρα συνταξιοδοτούμενων γυναικών (μέρος του μη ενεργού πληθυσμού στην ηλικιακή κατανομή 45-64).
2. Η δυσκολία εύρεσης εργασίας για άτομα άνω των 45 ετών ειδικά στην περίπτωση των γυναικών.