Συναίνεση και συνέχιση των μεταρρυθμίσεων ή σύγκρουση και απομόνωση; Η Ελλάδα σε σταυροδρόμι.

Εισαγωγή

Παρουσιάζονται διάφορα σενάρια από πολλούς που δείχνουν ένα σχεδόν ειδυλλιακό περιβάλλον για την Ελλάδα μετά τη ρήξη με την τρόικα. Που θα σημάνει την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράγοντες όπως ο πληθωρισμός, τα επιτόκια των δανείων, η σημασία των εισαγόμενων προϊόντων στη διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας της κοινωνίας, παραβλέπονται ή οι συνέπειες τους διαστρεβλώνονται σε τέτοιο βαθμό που παρουσιάζονται ως θετικές εξελίξεις. Και όχι ως αρνητικές. Είναι μόνον έτσι;

Σενάριο Εργασίας

Το σενάριο εργασίας προϋποθέτει ότι η Κυβέρνηση και η τρόικα δεν καταλήγουν σε καμία συμφωνία. Η Ελλάδα αφήνεται χωρίς κάποια εξωτερική βοήθεια και οι δανειστές μας αποφασίζουν να τηρήσουν μία ουδέτερη στάση. Η Ελλάδα για μερικούς μήνες μέσω εσωτερικού δανεισμού καλύπτει τα 15 δις € που υπάρχουν ως απαιτήσεις το 2015 για να αποφύγει στάση πληρωμών. Αυτά ως ότου να ετοιμαστεί το έδαφος για την αλλαγή του νομίσματος που θα λύσει το πρόβλημα της οικονομικής ασφυξίας. Μετά χωρίς πρότερη ενημέρωση μία ωραία Παρασκευή παγώνει το σύνολο των συναλλαγών. Η Ελλάδα βγαίνει από την νομισματική ένωση και παρουσιάζει το δικό της νόμισμα. Πρακτικά παραβιάζοντας τη βασική συνθήκη της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων θέτει εαυτόν εκτός ΕΕ.

Συνέπειες

1. Οι καταθέσεις μετατρέπονται σε δραχμές. Σύντομα η ισοτιμία ανεβαίνει από τα 340.75 δρχ/€ στις 500.00 δρχ/€ και μετά σταθεροποιείται στις 550~600 δρχ/€. Υποτίμηση της τάξης του 45%. Τα επιτόκια αυξάνονται αλλά μέσα σε ελάχιστο διάστημα το ήμισυ της αξίας των αριχκών κεφαλαίων έχει χαθεί.
2. Δάνεια. Η αλλαγή του νομίσματος μεταβάλλει τα επιτόκια. Από 3~5% ανεβαίνουν για το νέο νόμισμα στο 25% ως και 40%. Η δόση σε δραχμές σχεδόν διπλασιάζεται λόγω των τόκων. Όσοι έχουν χρήματα στα σεντούκια σε € θα ευνοηθούν. Οι υπόλοιποι θα βρεθούν σε πλήρη αδυναμία αποπληρωμής. Σε περίπτωση νομοθετικής ρύθμισης θα δούμε παρακάτω τι μπορεί να συμβεί.
3. Εισαγωγές. Η αποβιομηχάνιση της χώρας δεν ήταν μία γρήγορη διαδικασία. Αντίστοιχα και ο επαν-εξοπλισμός της θα είναι το ίδιο δύσκολος. Η δυνατότητα εγχώριας παραγωγής μπορεί να αποκατασταθεί μόνον εφόσον γίνουν επενδύσεις σε μονάδες. Αυτό θα είναι αδύνατο τους πρώτους μήνες μετά την έλευση της δραχμής όταν η χρηματοπιστωτική αναταραχή δεν θα επιτρέπει καμία επένδυση. Για πιο πριν ούτε λόγος γιατί υπό συνθήκες οικονομικής ασφυξίας δεν υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης. Δεν υπάρχει χρήμα στην αγορά. Κάτι που έχουμε ζήσει. Η αγορά εξοπλισμού για την παραγωγή των προϊόντων που θα αποκαταστήσουν τις εισαγωγές απαιτεί κεφάλαια. Με τις τράπεζες να δανείζουν με εξωφρενικά ποσοστά τα όποια κεφάλαια θα εισρεύσουν από "Έλληνες" που έχουν τα χρήματα τους στο εξωτερικό και που θα θέλουν ως κλασσικοί μαυραγορίτες να αγοράσουν τα πάντα για ένα κομμάτι ψωμί.
4. Απασχόληση. Η πλήρης κατάρρευση των τραπεζών, καθώς το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης τους θα είναι τεράστιο πρακτικά διαλύει την έννοια του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Εγγυήσεις, ασφάλειες, κεφάλαιο κίνησης ως έννοιες εξαφανίζονται από την οικονομική εργαλειοθήκη μας. Η ανεργία για μερικούς μήνες θα αγγίξει το 40% με άλλο 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας να χάνονται.
5. Με περίπου 20 δις € μετρητό σε κυκλοφορία στη χώρα μας και με τον κρατικό μηχανισμό σε πλήρη αδυναμία ελέγχου αναπτύσσεται μία παράλληλη μαύρη αγορά. Οι ισοτιμίες καθορίζονται με βάση την προσφορά και ζήτηση του ισχυρού € έναντι της δραχμής. Οι συμφωνίες για τις αγορές βασικών αγαθών (κατοικία κλπ) γίνονται κάτω από το τραπέζι σε €. 
6. H διατήρηση του κρατικού χρέους σε σκληρό νόμισμα (αυτό δεν μετατρέπεται) θα σημαίνει πολλαπλάσιες απαιτήσεις για την εξυπηρέτηση του χρέους. Μία μονομερής από μέρους μας ενέργεια όσον αφορά το χρέος και κούρεμα του θα προκαλέσει ρήξη με το σύνολο των εταίρων μας. Με πρωτοπόρους τους Ισπανούς, Πορτογάλους και Ιταλούς που τους χρωστάμε και θα πρέπει να δικαιολογήσουν και στους δικούς τους πολίτες τη συμπεριφορά της Ελλάδας.
7. Έξοδος από την ΕΕ λοιπόν. Η μόνη λύση. Συνοδό γεγονός η αθρόα επιστροφή στη χώρα όλων των Ελλήνων στις Ευρωπαϊκές χώρες όπου και εργάζονται. Επιλεκτικά όμως. Με τους χρήσιμους να μένουν και να συγκεντρώνει η Ελλάδα τον οικονομικό ίζημα.
8. Τα προϊόντα μας θα αντιμετωπίζονται στην κύρια ως σήμερα αγορά τους ως εισαγόμενα εκτός ΕΕ και θα υπόκεινται σε δασμούς.
9. Τα χρήματα από τα Ευρωπαϊκά προγράμματα που στηρίζουν βασικούς τομείς της οικονομίας θα τα ξεχάσουμε. Απλά δεν υπάρχουν.
10. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα απαιτήσουν αποζημιώσεις. Για τα λεφτά που μας έχουν δανείσει ως σήμερα από το 2010 στα πλαίσια της δανειακής σύμβασης αλλά και για τα λεφτά που έχουν εισρεύσει στην Ελλάδα ως βοήθεια από το 1981. Αν αρνηθούμε θα μας επιβληθεί ένα μεγαλοπρεπές εμπάργκο. Στο οποίο δεν θα έχουμε συμμάχους. Λογικό κανείς να μην μας στηρίξει γιατί μία αγορά 10,000,000 εξαθλιωμένων δεν αξίζει τόσο όσο μία αγορά 550,000,000.
11. Οι σχέσεις Τουρκίας - ΕΕ θα βρεθούν σε νέα φάση. Μία πιθανή ένταξη της Ελλάδος σε ένα Ορθόδοξο μπλοκ θα σημάνει την αντίδραση της δύσης. Θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ένταξης της Αλβανίας, της Σερβίας και των Σκοπίων ώστε το φαινόμενο αυτό να απομονωθεί πλήρως. Οι συνέπειες του πιθανού φλερτ της ΕΕ με την Τουρκία είναι απρόβλεπτες. Γιατί η πολιτική μας ευστάθεια που έχει προκύψει από την ένταξη μας στην ΕΕ θα πάψει να υφίσταται.
12. Συνέπειες σε διάφορους ισχυρούς τομείς της οικονομίας. Τουρισμό έχουμε γιατί έχουμε υποδομές και προσφέρουμε υπηρεσίες στον Τουρίστα. Ασφάλεια υπό την έννοια της αστυνόμευσης, πρωτογενή περίθαλψη, ηλεκτρικό ρεύμα, επικοινωνίες κλπ. Θεωρούμαστε μία φίλο-ευρωπαϊκού προφίλ χώρα. Οπότε είμαστε δημοφιλής προορισμός. Ο μέσος Ευρωπαίος που αποτελεί τον κύριο όγκο του ρευστού, θα αρχίσει να μας βλέπει ως ένα ρωσόφιλο γουρούνι και αισχρό τεμπέλη Ανατολίτη. Θα πάει στην διπλανή Τουρκία ή Ιταλία (που θα το εκμεταλλευτούν μην ανησυχείς όπως και εσύ κέρδισες από τα επεισόδια στην Τουρκία) αντί της Ελλάδος. Ναυτιλία. Η σημαία της Ελλάδος θα μετατραπεί σε μία σημαία χώρας που έχει οικονομικές διαφορές με την μεγαλύτερη σε μέγεθος οικονομία στον κόσμο. Σε μία νύχτα τα πλοία που εξυπηρετούν τα Ευρωπαϊκά λιμάνια θα μεταπηδήσουν σε Κύπρο ή Μάλτα. Ξαφνικά δύο τομείς που προκαλούν την εισροή άνω των 20 δις € το έτος θα δεχτούν ένα τρομακτικό πλήγμα.
13. Το πετρέλαιο, το Φυσικό Αέριο, τα φάρμακα κλπ. πληρώνονται σε hard cash. USD ή €. Κανείς δεν δέχεται άλλα νομίσματα. Πόσο μάλλον την πληθωριστική δραχμή που θα τυπώνουμε κατά δις την ημέρα.
14. Βασικές υποδομές. Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος δεν γίνεται με μαγικό ραβδί. Ο λιγνίτης δεν μετατρέπεται με ένα άγγιγμα σε ηλεκτρικό ρεύμα. Ο εξοπλισμός που χρειάζεται για την παραγωγή, μεταφορά, διανομή είναι στο σύνολο του, εισαγόμενος. Πληρώνεται σε USD και €. Η παραγωγή όμως θα μειωθεί καθώς θα αποσυνδεθούν ΑΠΕ και οι μονάδες Φυσικού Αερίου θα βρεθούν χωρίς καύσιμο. Γιατί το Φυσικό Αέριο καλύπτει σήμερα και τις αυξομειώσεις παραγωγής από τις ΑΠΕ για να υπάρχει ευστάθεια στο σύστημα. Η ισχύς των ΥΗΣ δεν αρκεί για ισορροπία συστήματος. Οι ΘΗΣ λιγνίτη δεν είναι για εξισορρόπηση φορτίου (ποτέ δεν ήταν). Για πετρέλαιο δεν μιλάμε καν. Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας ακόμα και για τιμή του πετρελαίου στα 50 USD είναι απαγορευτικό. Η ακριβή ηλεκτρική ενέργεια θα σκοτώσει όλες τις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην παραγωγική ικανότητα της χώρας. Τηλεπικοινωνίες. Εδώ θα υπάρξει μικρότερο πρόβλημα που λειτουργούν με εξοπλισμό που έχει τάξεις μεγέθους υψηλότερα MTBF (Mean Time Between Failures). Αλλά θα υπάρξει πρόβλημα. 

Εν κατακλείδι

Κάποια στιγμή η οικονομία θα ανακάμψει. Αλλά αυτό θα απαιτήσει δεκαετίες. Η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή. Δεν έχει τεράστια λιβάδια για να εκτρέφει ζώα. Και αισθάνεται την υπερήφανη οικονομική πολιτική της χώρας με έναν καλπάζων πληθωρισμό που οδηγεί σε πλήρη εξαθλίωση τους φτωχούς της χώρας. Η Βενεζουέλα νιώθει τις συνέπειες της κατάρρευσης των τιμών του πετρελαίου.

Ας ελπίσουμε ότι η λογική θα πρυτανεύσει ακόμα και σε ένα κόμμα με εξτρεμιστικές συνιστώσες όπως είναι το Κυβερνών κόμμα. Ας το ελπίσουμε.